Gewasverdamping

Gewasverdamping is de totale hoeveelheid water die door een gewas wordt gebruikt. Dit bestaat uit twee componenten: het water dat door het gewas wordt opgenomen en verdampt (transpiratie) en het water dat verdampt van het grondoppervlak (evaporatie). Deze twee samen vormen de evapotranspiratie (ET).

Het begrijpen van gewasverdamping is cruciaal om te bepalen hoeveel water een gewas nodig heeft voor optimale groei. Om gewassen optimaal te laten groeien, dus waar nodig tijdig en met de juiste hoeveelheid water geven, is inzicht in referentieverdamping (ETo) en gewascoëfficiënten (Kc) essentieel. Maar wat betekenen deze termen precies en hoe pas je ze toe?

Wat is Referentieverdamping (ETo)?

Referentieverdamping (ETo) is een standaard van de FAO die aangeeft hoeveel water er zou verdampen van een vierkante meter grsland dat 12cm hoog is en voldoende water ter beschikking heeft. Het is een basiswaarde die inzicht geeft in de waterbehoefte van planten en wordt beïnvloed door vier belangrijke factoren:

1. Temperatuur: Hogere temperaturen zorgen voor meer verdamping.
2. Luchtvochtigheid: Droge lucht onttrekt meer vocht aan de grond en planten.
3. Windsnelheid: Wind voert vocht sneller af, wat de verdamping verhoogt.
4. Zonnestraling: Meer zon levert meer energie voor verdamping.

De FAO Penman-Monteith-formule wordt internationaal erkend als de standaardmethode om ETo te berekenen. Deze formule biedt een betrouwbare basis voor het inschatten van de waterbehoefte van gewassen.

De Kc-factor: Wat is het en hoe werkt het?

De gewascoëfficiënt (Kc) is een waarde die aangeeft hoe de waterbehoefte van een specifiek gewas zich verhoudt tot de referentieverdamping (ETo). De Kc varieert afhankelijk van het type gewas en de groeifase. Hierdoor kan nauwkeurig worden berekend hoeveel water een gewas nodig heeft.

De vier groeifasen en hun typische Kc-waarden:

1. Aanvangsfase (initial stage): Tijdens kieming en vroege groei is de Kc laag (bijvoorbeeld 0,3-0,5), omdat het gewas weinig bladeren heeft en minder water verbruikt.
2. Groeifase (crop development stage): Naarmate het gewas groeit, neemt de Kc toe (bijvoorbeeld 0,5-1,0), omdat er meer bladeren zijn en de transpiratie stijgt.
3. Volgroeifase (mid-season stage): Tijdens de volle groei is de Kc op zijn hoogst (bijvoorbeeld 1,0-1,2), omdat het gewas volledig ontwikkeld is en maximale wateropname vereist.
4. Afsluitende fase (late season stage): Tijdens de rijping neemt de Kc af (bijvoorbeeld 0,3-0,7), omdat het gewas minder actief is en minder water nodig heeft.

Hoe gebruik je ETo en Kc in de praktijk?

Om de waterbehoefte van een gewas te berekenen, vermenigvuldig je de referentieverdamping (ETo) met de Kc-factor van het gewas. Enkele voorbeelden:

• Maïs in volle groei: Bij een Kc van 1,2 en een ETo van 5 mm/dag, is de dagelijkse waterbehoefte 6 mm (1,2 × 5).
• Tarwe in de rijpingsfase: Bij een Kc van 0,3 en een ETo van 5 mm/dag, is de dagelijkse waterbehoefte 1,5 mm (0,3 × 5).

Waarom is dit belangrijk?

Het combineren van ETo en Kc biedt aanzienlijke voordelen in het de timing en hoeveelheid van de watergift.

Technologie bij GreenThinx

Bij GreenThinx integreren we de gegevens over ETo en Kc in onze slimme irrigatiesystemen. Met behulp van real-time sensoren en geavanceerde software kunnen boeren direct inspelen op veranderende omstandigheden, zoals temperatuur en wind, en zo hun waterbeheer optimaliseren.